مقدمه

آسانسورها وسایلی الکترومکانیکی (Electro Mechanic) هستند که برای جابجا کردن و حمل بار و انسان در جهت عمودی استفاده می شوند. آسانسورها متناسب با محل نصب و نوع کاربردشان، انواعی دارند. آسانسور کششی (Traction Elevator) یکی از پرکاربردترین بالابرهایی است که در ساختمان های تجاری و مسکونی استفاده می شود. همان طور که از اسم این آسانسور مشخص است، اتاقک آن توسط یک سیم بکسل کشیده می شود. ایمنی و قدرت آسانسورهای کششی بسیار زیاد است.

آسانسور کششی چیست؟

آسانسور کششی آسانسوری است که حرکت آن بر اثر اصطکاک بین سیم بکسل و شیار فلکه کشش، در هنگام چرخش آن، توسط سیستم محرکه (موتور آسانسور) صورت می گیرد. بخاطر مزایای زیاد این سیستم و از همه مهمتر مقرون به صرفه بودن این سیستم ، آسانسور کششی یکی از متداول ترین سیستم های اجرایی آسانسور در دنیا می باشد. نحوه کارکرد اینگونه آسانسور ها بر اساس نیروی الکتروموتور و گیربکس می باشد که از طریق فلکه گیربکس ، توان مربوطه در امتداد قائم به کابین آسانسور اعمال شده و حرکت کابین را به بالا یا پایین فراهم می نماید. تصویر این نوع سیستم آسانسور را در پایین می توانید مشاهده نمایید. همچنین در این سیستم کابین آسانسور به وسیله چندین رشته طناب های فولادی (سیم بکسل) به وزنه تعادل متصل بوده و سیستم تعلیق آسانسور را به صورتیکه در تصویر زیر مشاهده می کنید فراهم می نمایید. همان طور که در شکل زیا نیز مشخص است با چرخش فلکه گیربکس – کابین آسانسور و وزنه تعدل هر کدام در جهت مخالف هم بالا و پایین میروند که این سیستم تعلیق آسانسور کششی می باشد.بدلیل حساسیت سیستم آسانسور های کششی ، می بایست هر یکماه یک بار توسط کارشناس فنی (سرویسکار) مورد بازرسی دقیق قرار گیرد. سیستم آسانسور کششی در سرعتهای مختلف از 5/0 متر بر ثانیه تا سرعتهای بالا تر (عمدتا یک متر بر ثانیه) ساخته می شود. از نظر کنترل سرعت می توانیم سیستم آسانسور کششی را به انواع تک سرعته (AC1) – دو سرعته (AC2) و کنترل سرعت هوشمند (VVVF) تقسیم نماییم.

اجزای آسانسور کششی:

مهم ترین قسمت های تشکیل دهنده یک آسانسور کششی عبارت اند از:
موتور (Machine Drive)
کنترلر سرعت (Overspeed Governor)
کابین کنترل (Control Cabinet)
اتاقک آسانسور (Elevator Car)
ریل راهنمای وزنه (Counterweight Guide Rail)
نگهدارنده ریل (Guide Rail Fixing Bracket)
قاب وزنه (Counterweight Frame)
ضربه گیر وزنه (Counterweight Buffer)
ضربه گیر اتاقک (Car Buffer)
قرقره (Tension Pulley)
در اتاقک (Landing Doors)
محافظ در آسانسور (Apron)

اتاقک آسانسور کششی از یک طرف به موتور و از طرفی دیگر به وزنه متصل شده است. وزنه که جهت کاهش فشار روی موتور آسانسور استفاده می شود، داخل یک قاب مخصوص به نام قاب وزنه قرار داده شده است و توسط نگهدارنده وزنه کنترل می شود. ضربه گیر اتاقک و وزنه طوری طراحی می شوند که مانع از برخورد شدید اتاقک و وزنه با زمین شوند؛ در نتیجه از ضربه به سرنشینان آسانسور جلوگیری می شود. کنترلگر سرعت نیز وظیفه کنترل سرعت آسانسور در مواقع ضروری را دارد؛ مثلا مواقعی که سیم بکسل پاره شده یا سرعت آسانسور از کنترل خارج می شود، کنترلگر سرعت مانع وقوع تصادفات و موارد مشابه می شود. سیم بکسل که از قرقره آویزان است، وزن اتاقک و سرنشینان را تحمل می کند. با کار هارمونیک تمامی اجزای ذکر شده در قسمت بالا، آسانسور حرکت می کند.

نحوه محاسبه ظرفیت آسانسور

ظرفیت آسانسور دو مفهوم مختلف دارد:

ظرفیت ارتفاع:
آسانسور از نظر ارتفاع ظرفیت خاصی دارد.
مثلا بالابری که برای یک ساختمان شش طبقه نصب می شود، باید بتواند ارتفاعی معادل 20 متر را طی کند. در نتیجه ظرفیت ارتفاع آسانسور 20 متر است.

ظرفیت وزنی:
آسانسور باید طوری طراحی شود که تمامی سرنشینان بتوانند با خیالی آسوده از این وسیله استفاده کنند. معمولا برای محاسبه ظرفیت وزنی آسانسور وزن هر سرنشین را 75 کیلوگرم فرض می کنند. مثلا یک آسانسور 12 نفره ظرفیتی معادل 900 کیلوگرم دارد. از طرف دیگر وزنه باید طوری انتخاب شود که بتواند حداقل نیمی از بار آسانسور را تحمل کند. برای این منظور، جرم وزنه برابر با نیمی از ظرفیت آسانسور به علاوه وزن اتاقک آسانسور است.

انواع آسانسور کششی از نظر نوع حرکت

از نظر نوع حرکت و سیستم فرمان، آسانسورهای کششی به دو دسته تقسیم می شوند.
نحوه حرکت و ارتعاشات وارد شده به سرنشینان ارتباط مستقیمی با نوع سیستم فرمان دارد. در کل طرز کار این مدل از آسانسورها بسیار نرم و ایده آل است. به طور کلی آسانسورهای کششی بر اساس نوع سیستم فرمان عبارت اند از:
آسانسورهای تک سرعته:
در این مدل حرکت آسانسور بسیار آرام و نرم است و هیچ ارتعاشی به سرنشینان وارد نمی شود.
آسانسورهای دو سرعته:
همان طوری که از اسمشان مشخص است در دو سرعت حرکت می کنند؛ یعنی ابتدا آسانسور با سرعتی آرام حدود چند متر حرکت کرده و بعد سرعتش افزایش می یابد. این تغییر سرعت کاملا محسوس است و یک ضربه به سرنشینان وارد می کند.

آسانسور کششی برای چه مکان هایی مناسب است؟

طبق توضیحاتی که ارائه دادیم، آسانسورهای هیدرولیکی سرعت کمی دارند و از طرفی به دلیل محدودیت حرکت جک هیدرولیک در جهت عمودی، محدودیت ارتفاع دارند. به همین دلیل آسانسور کششی برای ساختمان های پر رفت و آمد و مرتفع بسیار مناسب هستند. از طرفی این آسانسورها هیچ محدودیت سرعتی ندارند و همچنین می توانند تا ارتفاعات بسیار بالا جابجا شوند.