گاورنر آسانسور

مقدمه

گاورنر آسانسور یکی از قطعات مهم برای تامین ایمنی آسانسور است؛ زیرا در مواقعی چون سرعت بیش از حد آسانسور و یا پارگی سیم بکسل آسانسور عملکرد گاورنر آسانسور از سقوط آن جلوگیری می کند. به طور کلی هدف از طراحی این قطعه ممانعت از سقوط کابین آسانسور می باشد. سرعت فلکه گاورنر و سرعت کابین آسانسور در زمانی که حرکت کابین آسانسور عادی است با یکدیگر برابر می باشد.

گاورنر آسانسور چیست؟

گاورنر نوعی ترمز مکانیکی الکتریکی است که برای توقف کابین آسانسور در هنگام سقوط و یا مواقعی که به دلیل بروز مشکل ، کابین آسانسور با سرعت بیش از حد تعیین شده به سمت پایین حرکت کند جلوی سقوط کابین را گرفته و جان مسافرین را نجات دهد و در واقع یکی از ابزارهای مهم در حفظ امنیت آسانسور می باشد. سرعت فلکه گاورنر و سرعت کابین آسانسور در زمانی که حرکت کابین آسانسور عادی است با یکدیگر برابر می باشد. اگر به دلیل بروز خطا یا مشکل در آسانسور به صورت ناگهانی سرعت کابین افزایش یابد، قبل از رسیدن سرعت کابین به سرعت نامی ۱۱۵ درصد گاورنر سرعت حرکت را کُند می کند. این کار از طریق درگیر شدن فک‌ ها یا گیره‌ های پاندولی با دنده ‌های مخصوص و ثابت داخل گاورنر انجام می گیرد. گاورنر آسانسور چگونه باعث توقف کابین می شود؟ با توجه به توضیحاتی که ارائه شد پاسخ به این سوال دیگر چندان مشکل نیست ، همانطور که پیشتر نیز بیان شد این قطعه با یک سرعت اسمی (حداکثر سرعت حرکت کابین آسانسور) کالیبره شده است،زمانیکه به هر دلیلی سرعت کابین از مقدار تعریف شده بالاتر رود سیستم توقف اضطراری وارد عمل می شود به این صورت که با دو مکانیزم الکتریکی (قطع کردن برق موتور و توقف آن) و مکانیکی (قفل شدن فلکه اصلی گاورنر،درگیر شدن و قفل شدن سیم بکسل گاورنر و همچنین قفل شدن کفشک های ترمز ایمنی متصل به کابین به ریل آسانسور) توقف کامل آسانسور را به دنبال خواهد داشت.

اجزای تشکیل دهنده گاورنر آسانسور

در ساختار گاورنر آسانسور چندین قطعه به کار رفته که هر کدام وظیفه خاصی داشته و باعث کنترل عملکرد ایمنی آسانسور می شود.

فلکه اصلی یا گاورنر:
این قسمت از گاورنر شامل قطعاتی چون بازوی پاندولی یا لنگر است که همواره تحت فشار یک فنر قرار داشته و به شکلی به گاورنر متصل شده اند که بتوانند به سمت جلو عقب حرکت پاندولی داشته باشند. این بازو‌ ها توسط یک فنر همواره تحت فشار هستند. این فلکه دارای شیار V شکل است که سیم بکسل گاورنر بر روی آن قرار می‌گیرد و علاوه بر آن، یک شیار V شکل کوچکتر به منظور تست گاورنر در این قسمت وجود دارد.

پراشوت یا ترمز مکانیکی:
این بخش که به همان سیستم ضد سقوط نیز معروف است، در زیر هر دو طرف یوک کابین آسانسور قرار دارد و نقش مهمی در توقف کابین روی ریل دارد. سیم بکسل با قطر 6 میلی متری: این بخش که از حداقل قطر اسمی سیم بکسل گاورنر 6 میلی متر استفاده می شود و همچنین حداقل نسبت قطر فلکه گاورنر به سیم بکسل باید ۳۰ باشد. ضریب اطمینان این کابل حداقل باید روی 8 اندازه‌گیری شده باشد. این کابل قرار است نیروی کافی را به پاراشوت منتقل کند، ضمن اینکه در بین گاورنرها باید گردش منظم و روانی داشته باشد.

فلکه انتهای چاه:
فلکه انتهای چاه، به کمک سیم‌ بکسل، به اهرم پاراشوت کابین وصل می‌ شود. این فلکه با همکاری فلکه اصلی، دائما سرعت حرکت کابل را اندازه‌گیری می‌ کنند و آماده قفل‌ کردن سیستم هستند. این فلکه و فلکه اصلی باید قطری در حدود 30 برابر کابل بکسل داشته باشند. این مقدار، آزادی عمل مناسبی به آن‌ ها می‌ دهد.

کنتاکت‌ و میکروسوئیچ:
میکروسوئیچ موجود در سیستم گاورنر، جهت اندازه‌گیری سرعت حرکت گاورنرها و قطع اضطراری سیستم برق آسانسور است. همانطور که می دانید این میکروسوئیچ با قطع کردن اضطراری برق، از ادامه حرکت موتور جلوگیری می‌ کند. بعد از قطع برق و قفل شدن سیستم، باید به‌ صورت دستی سیستم را راه‌اندازی کرد.

انواع گاورنر

1. گاورنر پاندولی (دارای حرکت عمودی)
گاورنر پاندولی درقسمت میانی اهرمی دارد که در دور محور حرکت نوسان داشته و فرکانس یا چرخش واکنش اهرم با سرعت آسانسور هماهنگی است و فقط زمانی که آسانسور شتاب بیشتری بگیرد نوسان اهرم بیشتر شده وباتحریک میله محرک، زبانه پائینی اهرم با درگیری به چرخ گاورنر باعث متوقف شدن آن میشود. در واقع با سرعت گرفتن آسانسور، پاندولها به آرامی رو به بالا حرکت می کنند .با بالاتر رفتن سرعت، پاندول ها به بالاترین حد خود رسیده و باعث توقف می شوند. لذا تا زمانی که سرعت آسانسور استاندارد و طبق سرعت نامی باشد، پاندولها به صورت نرمال حرکت میکنند و هنگامی که سرعت بیشتر از سرعت نامی شود، حرکت اهرم ها زیاد شده و باعث پرتاب آن ها به سمت بیرون و قفل شدن گاورنر و توقف آن خواهد شد.
2. گاورنر سانتریفیوژ (گریز از مرکز)
این مدل گاورنر از رایج ترین نوع گاورنرهاست. بدنه اصلی این گاورنر شامل یک چرخ دوار و یک اهرم مکانیکی به صورت افقی تشکیل شده که درون آن سنسور الکتریکی قرار دارد. وقتی سرعت حرکت کابین به بیش از میزان تعیین شده برسد، اهرم مکانیکی وارد بخش فرو رفته چرخ دوار شده و درون آن قفل می شود؛ همچنین زبانه مکانیکی پاراشوت به ریل ها قفل می گردد و کابین از حرکت می ایستد. در این شرایط سنسور الکتریکی درون گاورنر، مدار ایمنی را فعال کرده و با قطع کردن برق موتور آن را متوقف می کند. وقتی سیم بکسل پاره یا شل شده باشد و یا از درون شیار چرخ دوار خارج شده باشد، گاورنر به وطیفه خود عمل کرده و مدار ایمنی برق را قطع می کند.
گاورنر تک جهتی
یکی دیگر از انواع این قطعه مهم و کاربردی نوع تک جهتی آن می باشد. که این گاورنر تنها در زمانی عمل می کند که افزایش سرعت کابین به سمت پایین باشد. به همین جهت نیز آن را تک جهتی می نامند. ضمن اینکه این قطعات پیش از باز شدن درب آسانسور نقش محوری و مهمی را ایفا می کنند. تا ایمنی و امنیت لازم برای مسافران حفظ شود. در همین زمینه نیز علاوه بر استفاده از درب با کیفیت، بهتر است از مکانیزم های مناسبی نیز استفاده شود.
گاورنر دو جهتی
این نوع گاورنر بر خلاف نوع تک جهتی که فقط به سمت پایین عمل میکرد، در هر دو جهت بالا و پایین کارآمد است. به همین علت نیز از ایمنی بیشتری نیز برخوردار می باشد. چرا که افزایش سرعت کابین تنها هنگام پایین رفتن اتفاق نمی افتد. گاهی ممکن است که بنا به دلایل مختلف کابین حین بالا رفتن از سرعت مجاز تخطی کند. در این حین این نوع گاورنر کارایی مناسبی داشته و مانع از ادامه حرکت کابین می شود. به همین خاطر پیشنهاد می شود تا در صورت امکان و تشخیص کارشناس، در آسانسورهای خود از این مدل استفاده نمایید. تا با خیالی آسوده بتوانید از آسانسور خود استفاده نمایید. ضمن اینکه این مدل برای ساختامن های پرترافیک نیز بسیار کارآمد است.

شیوه کارکرد انواع گاورنر

به صورت کلی در حالت معمول زمانی که آسانسور بر روی ریل راهنما و مسیر اصلی خود با سرعت مجاز در حال حرکت است، میزان سرعت آن با سرعت خطی گاورنر برابر است. اما اگر بنا به هر دلیلی این سرعت افزایش پیدا کرد، و از میزان سرعت مجاز در نظر گرفته شده برای آن آسانسور بیشتر شد، گاورنر تا پیش از دو برابر شدن سرعت غیر مجاز موجب توقف کابین می شود. این سرعت می تواند به میزان 115 درصد رسیده باشد، که این قطعه با درگیر کردن قک های پاندولی با دنده های مخصوص خود، به همراه فعال شدن میکروسوئیچ فرمان توقف به موتور ارسال می شود. که پس از این مراحل به سرعت سیستم ضد سقوط (پاراشوت) نیز فعال می شود. توقف کابین با ارسال دستور به موتور، در هر قسمتی از چاه آسانسور که باشد، انجام می شود. البته میزان تعداد میکروسوئیچ در نظر گرفته شده بر مدار سری داخل چاه است. که هم در قسمت انتهایی چاه، و روی گاورنر آسانسور و همچنین در قسمت یوک بالا کابین تعداد از آن ها قرار می گیرند. که ا افزایش سرعت غیر مجاز کنتاکت ها یا همان میکروسوئیچ ها فعال و دستور به قطعی مدار برق می دهند. البته که در انواع گاورنرها نوع کارکرد بر اساس مدل آن متفاوت بوده، اما کارکرد همگی و ویژگی های اصلی تمامی آن ها یکسان است. محل نصب گاورنر محل نصب گاورنر آسانسور در نزدیکی محل شاسی آسانسور و روی بتون سقف چاه آسانسور در داخل موتور خانه است. بعد از قرار دادن گاورنر آسانسور در محل مورد نظر و روی سقف چاه، سیم بکسل گاورنر روی فلکه قرار می گیرد. در مرحله بعد سیم بکسل باید از دو سوراخ موجود در بتون سقف به پایین عبور کند. یک سر این سیم باید در پایین از نزدیکی کف چاه و روی فلکه ته چاه آسانسور عبور نماید و دوباره به سمت بالا آورده شده و روی کابین آسانسور در سر دیگر سیم بکسل برسد. در مرحله نهایی دو سر سیم بکسل باید به قطعه استراکچر که روی یکی از شانه های یوک بالای کابین آسانسور تعبیه شده است، متصل گردند. در محل نصب گاورنر عواملی مانند سرعت نامی آسانسور، موقعیت ریل‌ آسانسور، نقشه طراحی ، ساخت آسانسور و سیستم آسانسور تاثیرگذار هستند.

موارد مهم در استاندارد گاورنر آسانسور

1. برای طراحی و نصب یک گاورنر به صورت استاندارد باید نکات زیر را مدنظر قرار داد.
2. طراحی و ساخت گاورنر باید مطابق استاندارد EN81-1/2 و ضمیمه Fo4 صورت گیرد.
3. در هنگام نصب گاورنر نباید درجه انحراف عمودی آن بیشتر از ۰.۵ میلی‌متر باشد.
4. دقت شود که باید حداقل قطر سیم بکسل گاورنر ۶ میلی‌متر در نظر گرفته شود.
5. در زمان نصب گاورنر باید توجه کرد که سیم بکسل گاورنر آسانسور فاقد هر گونه خمیدگی باشد.
6. اتصال سرهای سیم بکسل‌های گاورنر باید به وسیله کرپی انجام شود.
7. محل عبور سیم بکسل گاورنر باید مطابقت دقیقی با مرکز سوراخ‌های تعبیه شده در کف موتورخانه داشته باشد.
8. در زمان نصب گاورنر آسانسور باید دقت کرد که فاصله ریل راهنمای آسانسور و سیم بکسل گاورنر مطابق استانداردهای آسانسور صورت گیرد.
9. وقتی گاورنر آسانسور در محل مد نظر نصب می شود باید مرکز فلکه اصلی گاورنر و فلکه ته چاه در یک راستا قرار گیرند.
10. زمانی که آسانسور حرکت عادی دارد نباید بین فلکه گاورنر و تجهیزات آن و تجهیزات و سایر لوازم آسانسور اتصال و سایش وجود داشته باشد.