در هنگام استفاده از آسانسور برق شهر قطع شود از برق اضطراری استفاده می شود. در ادامه این مقاله به مزایای استفاده از برق اضطراری، انواع آن و… می پردازیم. با توجه به امکان قطع برق مداوم به دلایل مختلف، در حال حاضر استفاده از سیستم برق اضطراری از مهم ترین مواردی است که در نصب آسانسور مورد توجه قرار می گیرد.
معمولاً به منظور امکان استفاده از آسانسور حتی در شرایط بی برقی، از دو تکنولوژی استفاده می شود که هر کدام آز آن ها با توجه به نوع آسانسور، ظرفیت آن، طول ارتفاع چاه آسانسور و… به کار برده می شوند و عبارتند از:
• استفاده از باتری اضطراری آسانسور
• استفاده از سیستم برق اضطراری یا UPS (Un-interruptible Power Supply)
تفاوت استفاده از باتری اضطراری و UPS آسانسور
پیش تر گفتیم که با در نظر گرفتن یک سری از فاکتورها مانند مدل آسانسور، ظرفیت آسانسور، نوع آن و… از باتری یا UPS استفاده می شود. مهم ترین تفاوت این دو تکنولوژی در عمر و ماندگاری آن ها است. سیستم UPS به نسبت باتری دوام بیشتری دارد و می تواند بین چهار تا پنج سال عمر مفید داشته باشد در صورتی که عمر مفید باتری اضطراری آسانسور حداکثر دو سال است.
هم چنین کیفیت شارژ و دشارژ UPS بهتر است پس قیمت تمام شده آن هم نسبت به باتری اضطراری بیشتر است. مشخصات باتری آسانسور یکی از قطعات کلیدی آسانسور، باتری آن است. باتری آسانسور جایگزین منبع تغذیه اضطراری یک باتری باکیفیت بالا است که به منظور عملکرد بهتر و دوام و عمر بالا طراحی شده است. هر باتری با مشخصات سازنده اصلی محصول مطابقت دارد.
با وجود اینکه وزن و ابعاد این محصول با توجه به نوع آسانسور و برند باتری‌ها با یکدیگر تفاوت دارد، اما سازنده تمامی این محصولات مرکز باتری ups است. در مورد گارانتی این محصول نیز باد بگوییم که بسته به نوع و مدل آن ممکن است دچار تغییر شود. باتری مورد استفاده در آسانسور معمولا 12 ولت 7 آمپر ساعت هستند و تا 9 آمپر ساعت قابل افزایش هستند.
سیستم برق اضطراری (UPS) آسانسور و مزایای آن
برق اضطراری آسانسور یا منبع تغذیه بدون وقفه آسانسور (Un-interruptible Power Supply) دستگاهی است که به منظور پیشگیری از امکان عدم استفاده از آسانسور در زمان های قطعی برق استفاده می شود. به منظور استفاده بهینه از UPS آسانسور، بهتر است آسانسور و تجهیزات جانبی آن به وسیله افراد متخصص به صورت دوره ای مورد بازرسی و نظارت قرار گیرد تا در زمان قطعی برق یا نوسانات آن، آسانسور به خوبی کار کرده و امکان استفاده از آن وجود داشته باشد.
سیستم برق اضطراری آسانسور یا همان UPS
نه تنها از طریق تأمین انرژی مورد نیاز آسانسور به کاربران کمک می کند تا بتوانند از این وسیله در شرایط بی برقی استفاده کنند، بلکه کارکرد محافظتی هم دارد و در زمان بروز نویزها و نوسانات برق که ممکن است به دلیل سیستم برق خانگی یا ورودی برق شهری اتفاق بیفتد، از آسانسور محافظت کند و باعث افزایش طول عمر آسانسور شود.
هم چنین UPS ها می توانند به باتری های داخلی و خارجی مجهز شوند تا هر گاه لازم بود برق تک فاز و سه فاز آسانسور یا هر وسیله برقی دیگری را تأمین کنند. کارکرد برق اضطراری آسانسور معمولاً انرژی حاصل از باتری اضطراری آسانسور در زمان قطعی برق، در مدت زمان حداکثر ۳۰ ثانیه وارد مدار الکتریکی آسانسور می شود و آسانسور را به نزدیک ترین طبقه هدایت می کند.
نحوه کارکرد برق اضطراری آسانسور :به این صورت است که در زمان قطعی برق، موتور آسانسور با استفاده از باتری، به دو سمت (بالا و پایین) نیرو وارد می کند تا به این وسیله جهتی را که نیرو و آمپر کمتری از موتور آسانسور می گیرد، شناسایی کند.
این پروسه توسط یک میکروکنترلر که در تابلو فرمان آسانسور وجود دارد، انجام می شود. پس از شناسایی جهتی که آمپر کمتری از موتور آسانسور می گیرد، کابین آسانسور به همان سمت هدایت می شود و در نزدیک ترین طبقه توقف می کند و در آسانسور باز می شود.
سرویس برق اضطراری آسانسور چیست و هر چند وقت باید انجام شود ؟ همان طور که می دانید نمی توان سیستمی را در دنیا یافت که نیاز به سرویس، نگهداری و تعمیرات نداشته باشد و سیستم برق اضطراری آسانسور نیز از این قاعده مستثنا نیست؛ به ویژه اینکه خرابی یا از کار افتادن چنین سیستم هایی می توانند باعث ایجاد اختلال در استفاده از دستگاه آسانسور و حتی ایجاد ترس و اضطراب یا مشکلات جدی تر افرادی شوند
که در زمان قطعی برق در کابین آسانسور محبوس می شوند. از این رو بهتر است با استفاده از افراد متخصص و با راهنمایی این گونه افراد، سیستم برق اضطراری آسانسور مرتباً مورد بررسی و بازبینی قرار گیرد. قطعات تشکیل دهنده UPS آسانسورها یک سیستم برق اضطراری یا UPS، خود از بخش های متفاوتی تشکیل شده است، از جمله:
1. دستگاه یکسوکننده شارژ
2. باتری (در اکثریت UPS ها، از نوع باطری های سیلد اسید است.)
3. دستگاه مبدل جریان برق DC به AC
4. کلید غیرهادی استفاده از UPS در آسانسور UPS ها با استفاده از انرژی ذخیره شده در آن ها، باعث راه اندازی دستگاه ها و پیشگیری از توقف نابهنگام آسانسورها می شوند. به طور کلی از دو نوع UPS در آسانسورها استفاده می شود:
• UPS های با توان پایین این سیستم های برق اضطراری، (UPS) فقط برای تأمین برق روشنایی کابین آسانسور و سامانه بازکننده در آسانسور، آلارم خطر در آسانسور و در آسانسورهای هیدرولیکی فعال کردن شیر الکتریکی پمپ هیدرولیک استفاده می شود
و در تأمین برق موتور الکتریکی و درایو آن تأثیری ندارد. USP توان پایین، با قطع شدن جریان برق ورودی، وارد مدار می شود و با فراهم کردن بخش های مهم در آسانسور، کابین آن را به نزدیک ترین طبقه هدایت می کند و پس از توقف کامل در آن طبقه، در کابین آسانسور باز می شود.
• UPS های با توان بالا این مدل از UPS ها به گونه ای طراحی شده اند که قابلیت و امکان راه اندازی موتور الکتریکی و فراهم کردن برق تمامی تجهیزات کابین آسانسور در مدت زمان قطعی برق را امکان پذیر می کند.
یک نکته مهم دیگر در مورد UPS های توان بالا این است که این دستگاه ها تنها در هنگام قطع برق در آسانسورها یا در هر دستگاه دیگری استفاده نمی شوند بلکه آن ها به عنوان یک سیستم حفاظتی برای قسمت های الکتریکی آسانسور هم به کار می روند و به این صورت از امکان خرابی آن پیشگیری می کند. USP مناسب برای آسانسورها از انواع سیستم های برق اضطراری می توان به انواع USP 5100، GT750 USP ، USP 3150L، USP 300B .
نحوه شارژ برق اضطراری آسانسور
اگر بخواهیم اصول کارکرد سیستم های برق اضطراری آسانسورها یا همان UPS ها را شرح دهیم به این گونه است که UPS با تبدیل جریان AC به DC اقدام به شارژ باتری می کند و در واقع جریان الکتریکی را در خود ذخیره می کند.
به محض اینکه برق قطع شود یا جریان برق دچار نویز یا نوسان شود، اینورتر یا مبدل جریان برق DC به AC بلافاصله با تبدیل ولتاژ جریان برق DC باتری به جریان AC، ولتاژ مورد نیاز موتور آسانسور را بدون وقفه تأمین می کند و آسانسور به کار خود ادامه می دهد و کابین را به نزدیک ترین در هدایت می کند.
سرویس برق اضطراری آسانسور
UPS، باتری بلکاوت و ژنراتور از سیستم های تأمین برق اضطراری آسانسور هستند. اگر مایل نیستید که هزینه زیادی برای خرید تجهیزات کنید، می توانید از باتری اضطراری آسانسور یا همان باتری بلک اوت استفاده کنید ولی همان طور که پیش تر اشاره کردیم، عمر مفید این باتری ها حداکثر دو سال است و برای این که از نظر کیفیت عملکرد در بهترین حالت خود باشد، حتماً باید به صورت دوره ای مورد بازبینی و بررسی قرار گیرد.
چنانچه تمایل دارید با صرف هزینه بیشتر، از امکانات بیشتری هم استفاده کنید، پیشنهاد ما به شما استفاده از UPS است؛ این سیستم علاوه بر عمر طولانی و مفید (حداکثر ۵ سال) در حفاظت از قطعات الکترونیکی مختلف آسانسور هم نقش به سزایی دارد و می توان با استفاده از آن در هزینه های تعمیرات و نگهداری از موتور آسانسور صرفه جویی به عمل آورد.
قیمت برق اضطراری آسانسور
همان طور که گفتیم برای تأمین برق اضطراری آسانسور می توان از سه سیستم باتری بلک اوت یا همان باتری اضطراری آسانسور، UPS یا دستگاه ژنراتور استفاده کنید ولی از آن جایی که بسیاری از برندهای مختلف این دستگاه ها ساخت کشوری جز ایران هستند یا قطعات و تجهیزات آن ها وارداتی است، معمولاً نرخ متغیری دارند که با توجه به افزایش یا کاهش قیمت دلار، در نوسان است.
ولی به طور کلی، قیمت انواع باتری های اضطراری آسانسور از نرخ برق اضطراری آسانسور یا UPS پایین تر است؛ در صورتی که قیمت ژنراتور از هر دو مورد قبلی بالاتر است. ناگفته نماند که استفاده توأمان UPS و ژنراتور مطمئن ترین و امن ترین شیوه تأمین برق اضطراری آسانسور است چرا که UPS می تواند برخی از اشکالات ژنراتور را نیز پوشش دهد.
برق اضطراری بالابر
مکانیزم عمل بالابر، خصوصاً اگر بالابر هیدرولیکی باشد، بسیار به آسانسور شبیه است؛ هر چند که از نظر فنی تفاوت هایی دارند. اما از آن جایی که از سیستم های بالابر بیشتر در کارخانه های بزرگ و مراکز صنعتی استفاده می شود، در اکثر آن ها از سیستم برق اضطراری استفاده می شود. معمولاً بالابرها انواع متفاوتی دارند:
• بالابر ساختمانی: از این نوع بالابر بیشتر در ساخت و ساز ساختمان ها استفاده می شود و برای حمل مصالح و جا به جایی آن بین طبقات کاربرد دارد.
• بالابر متحرک: در کارخانه های صنعتی بزرگ استفاده می شود.
• بالابر ثابت: بیشتر در کارگاه ها و تولیدی هایی با ظرفیت پایین استفاده می شود. در مواقع قطع برق، در بالابرها بیشتر از باتری اضطراری استفاده می شود.
تست سرویس برق اضطراری
وقتی سیستم برق رسانی شهری به هر دلیلی دچار اختلال می‌شود، باید منابع پشتیبان برق برای این امر فراهم شود. با تست و سرویس آسانسورها به خصوص برق اضطراری آن به روند بهبود خدمات رسانی کمک شایانی می‌شود. تست برق اضطراری باید به افراد متخصص و تکنسین آسانسور واگذار گردد. آنها در ابتدا برق اصلی آسانسور را قطع می کنند |آسانسور باید به نزدیکترین طبقه منتقل شود و درهای آن باز شود. پس باید از آن آسانسور از مدار خارج شود تا زمانی که برق ورودی وصل شود.
بازرسی برق اضطراری آسانسور
استفاده از سیستم نجات اضطراری خودکار (به اصطلاح بلک اوت) در هنگام قطع برق برای آسانسورهای بدون گیربکس الزامی بوده و برای سایر آسانسورها نیز پیشنهاد میگردد. در صورتی که از سیستم نجات اضطراری خودکار در هنگام قطع برق استفاده شده باشد
علاوه بر رعایت مفاد بند ۱۴-۲ این سیستم باید فقط پس از قطع برق و کسب اطمینان از نبودن در حالت بازرسی (رویزیون) نسبت به رساندن کابین با سرعت کنترل شده توسط درایو فرکانس و ولتاژ متغیر به یکی از طبقات عمل نموده و در این هنگام نباید هیچ یک از قسمتهای مدارسری ایمنی (شامل قفل و کنتاکت درها ، کلیدهای توقف دستی ، وسایل ایمن برقی ) را ازمدار خارج کند.همچنین پس از توقف کابین در محدوده بازشو قفل ، باید امکان باز شدن درها فراهم گردد.
با توجه به قطع برق های فراوانی که خصوصاً در فصل های گرم سال شاهد آن هستیم، امکان استفاده منظم از آسانسورها وجود ندارد که می تواند در ساختمان های بلند و با طبقات متعدد، برای ساکنین مشکل ساز باشد؛ هم چنین با قطع ناگهانی برق، امکان محبوس شدن کاربران در کابین آسانسور و ایجاد هراس و وحشت زیاد است.
از این رو استفاده از باتری اضطراری یا سیستم برق اضطراری یا UPS بسیار متداول است. سیستم برق اضطراری علاوه بر این که جریان برق لازم برای فعالیت موتور الکتریکی آسانسور را در زمان قطعی برق تأمین می کند، موتور و سایر تجهیزات الکترونیکی را در برابر خطرات ناشی از نویزها یا نوسانات برقی محافظت می کند. سیستم برق اضطراری یا UPS آسانسورها دو نوع هستند
USP هایی با توان پایین و با توان بالا. سیستم های برق اضطراری با توان پایین برق جانبی آسانسور را تأمین می کنند و سیستم های برق اضطراری با توان پایین برق موتور الکتریکی آسانسورها را مهیا می کنند.
بدون دیدگاه