مقدمه
در طول ۲۰ سال اخیر تحولات تازه‌ای در فناوری تولید آسانسور شکل گرفته که موجب پدید آمدن آسانسور بدون موتورخانه یا روملس شده است. خرابی‌های متعدد و نیاز به سرویس دوره‌ای آسانسورها، یکی از مشکلات اساسی بسیاری از صاحبان ساختمان‌ها است. وجود قطعات متحرک فراوان و بعضا سنگین و پر سر و صدا نیز مزید بر علت شده تا به دلیل شکایات مصرف کنندگان، شرکت‌های تولیدی به فکر طراحی آسانسورهایی مقاوم‌تر، سبک‌تر و کم‌صداتر بیفتند. نتیجه جدیدترین طراحی‌های صنعتی برای رسیدن به این اهداف، آسانسور بدون موتورخانه بوده که به آن آسانسور روملس یا Machine-Room-Less و به اختصار MRL نیز گفته می‌شود. استفاده از این نوع جدید آسانسورها هر روزه و به تدریج در حال گسترش است.
آسانسور روم لس چیست؟
در آسانسور بدون موتورخانه بر خلاف آسانسورهای قدیمی، اتاقی برای قرار گرفتن سیستم‌ها و دستگاه‌های خارجی مورد نیاز آسانسور در طبقات اول یا آخر طراحی نشده و در عوض یک موتور سبک‌تر که معمولا از نوع گیرلس یا بدون جعبه‌دنده است، در قسمت بالایی یا پایینی آسانسور قرار داده می‌شود که با سرعت بسیار بیشتری کار می‌کند و نیروی مورد نیاز برای حرکت آسانسور را تامین می‌نماید.
در این نوع آسانسور که به آسانسور روملس(MRL) نیز معروف است، برخی از قطعات آسانسور از جمله ماشین آلات و به ویژه موتور آسانسور در قسمت بالایی آسانسور حضور ندارند. محل قرارگیری دستگاه‌های آسانسور روم لس در دیواره جانبی بالایی آسانسور یا در پایین آن است. نصب موتور آسانسور در آسانسور روملس به صورت همیشگی و توسط آهنربای دائمی انجام می‌شود. موتور آسانسور روملس با استفاده از درایو فرکانس متغیر ولتاژ متغیر کار می‌کند. آسانسور روملس به جای موتور گیربکس دار از موتور گیرلس استفاده می‌کند و به همین علت دارای سرعت بسیار بیشتری نسبت به سایر موتور‌ها است. شما می‌توانید با خرید موتور گیرلس دار از فروشگاه اینترنتی کلمان، از کیفیت آسانسور خود اطمینان کافی داشته باشید. آسانسور روم لس با استفاده از موتور‌های سنکرون بدون چرخ دنده به جای موتور‌های القایی دو مزیت اصلی زیر را به همراه دارند:
این طرح نیاز به ماشین آلات ثابت را از بین می‌برد
صرفه جویی در فضای مورد استفاده
تقریباً تمام آسانسورهای کششی MRL بدون دنده هستند
بررسی ساختار آسانسور روم لس
در آسانسور روملس محل قرارگیری موتور در قسمت بالایی آسانسور است، تابلو فرمان آسانسور نیز در قسمت بالای آسانسور و در کنار درب فرود نصب می‌شود. این تابلو فرمان در بخش پشتی یک کابینت قفل شده درون آسانسور قرار دارد، تنها راه باز کردن این کابینت با استفاده از کلید و در شرایط اضطراری و یا تعمیر و نگهداری آسانسور است. محل قرارگیری تابلو فرمان اکثر آسانسورها در طبقه بالا است؛ اما تابلو فرمان برخی از آسانسورها نیز در پایین‌ترین طبقه نصب می‌شود. برخی از آسانسورها(مانند آسانسورهای ژاپنی) ممکن است دارای موتور بالابر واقع در پایین چاه آسانسور باشند، این نوع آسانسورها به آسانسورهای پایین درایو، آسانسورهای روملس یا(MRL) معروف هستند. در برخی از آسانسورها مانند اوتیس و شیندلر برای صرفه جویی در فضا، کابینت کنترل را در چارچوب درب به جای روی دیوار نصب می‌کنند. مانند آسانسورهای کششی معمولی، آسانسورهای روملس نیز مجهز به سیم بکسل آسانسور معمولی به عنوان کابل های بالابر هستند. مانند نسخه کششی، آسانسور روم لس هیدرولیکی اتاق ثابتی برای قرار دادن ماشین آلات هیدرولیک ندارد. ماشین آلات شامل پمپ بر روی چاله آسانسور نصب می‌شوند. تابلو فرمان روی دیوار نزدیک آسانسور و معمولاً در طبقه پایین قرار دارد. کاربرد آسانسور روم لس بیشترین کاربرد آسانسور MRL در ساختمان‌هایی با ارتفاع کم یا متوسط است، البته این آسانسور توانایی نصب و فعالیت در ساختمان‌هایی تا 20 طبقه را نیز دارد. البته به صورت معمول از این نوع آسانسور در ساختمان‌های کم ترافیک و کم ارتفاع استفاده می‌شود. البته برخی از مدل‌های آسانسور MRL توانایی طی کردن بیش از 30 طبقه را دارند. در برخی از نقاط جهان نیز آسانسور روم لس نوع شیندلر 5500 می‌تواند تا حدود 50 طبقه را طی کند.
سرعت آسانسور روملس چگونه است؟
بر اساس استاندارد آسانسور، حداکثر سرعت مناسب برای آسانسور کششی MRL، 500 فوت در دقیقه(2.54 متر در ثانیه) است، با این حال، برخی از مدل های خاصی که در خارج از کشور به فروش می‌رسند می‌توانند سرعتی بالغ بر 600 تا 800 فوت در دقیقه(4 متر در ثانیه) نیز داشته باشند. در آسانسور Kone EcoDisc MRL که نوع سنگینی از آسانسور روم لس است، محل قرارگیری موتور به جای بخش کناری در مرکز است.
آموزش نصب آسانسور روملس
متخصصین نصب آسانسور پس از انجام مراحل اولیه از جمله جانمایی و بررسی میزان دسترسی از نقاط مختلف ساختمان، فضای مناسب برای ایجاد چاهک آسانسور را فراهم آورده و سپس قطعات فلزی را در راستای عمودی روی دیواره‌های چاهک نصب می‌کنند. ریل‌های به حرکت درآورنده آسانسور روی این قطعات قرار می‌گیرند و سپس بخش اصلی آسانسور بدون موتورخانه که شامل کابین هم می‌شود در میانه چاهک به دیواره‌ها محکم شده و با نصب موتور گیرلس و اطمینان از ایمن بودن تمام بخش‌های آسانسور، می‌توان به نصب درب‌ها در طبقات پرداخت.
نصب آسانسور بدون موتورخانه از آغاز تا اجرا چند مرحله کلی را پشت سر می‌گذارد. نخست طراحان ساختمان باید مکان مناسب قرارگیری آسانسور را مشخص کرده و آن را خالی بگذارند تا در مرحله بعد متخصصان اجرای آسانسور از دیواره‌های چاهک ساخته شده برای قرار دادن قطعات فلزی نگه دارنده ریل‌ها استفاده کنند. مرحله بعدی، قرار دادن این ریل‌ها است که باید در شرایط و موقعیت مناسب برای قرارگیری چرخ‌های رونده باشند. مرحله بعدی هم نصب سیستم یکپارچه کابین و قطعات سوار شده روی آن است که درست در میانه چاهک قرار می‌گیرد و در پایان هم درب‌ها در طبقات مختلف نصب می‌شوند و صفحات کنترل روی دیوار و در کنار درب هر طبقه قرار می‌گیرند.
فضا و شرایط استاندارد آسانسور MRL چگونه باید باشد؟
برای تامین امنیت ساختمان و ساکنین، همه دستگاه‌ها و وسایل باید از استانداردهای لازم برخوردار باشند. از آن جایی که آسانسورها مستقیما با جان افراد در ارتباط هستند، استانداردهای تعیین شده برای آن‌ها باید به دقت و به درستی اجرا شوند. علاوه بر استانداردهای تثبیت شده‌ای که همه آسانسورها باید از آن‌ها پیروی کنند، آسانسور بدون موتورخانه به دلیل ساختار متفاوت خود استانداردهای اختصاصی دیگری نیز دارد. به عنوان مثال همه انواع آسانسورها باید دارای فضایی کوچک در کف چاهک برای مواقع اضطراری باشند تا امکان در امان ماندن افراد به دام افتاده یا تعمیرکاران وجود داشته باشد. همچنین وسایل متحرک و قطعات گردان باید در فواصل مطمئن از افراد قرار بگیرند تا امکان برخورد با آن‌ها به حداقل برسد. فضای در نظر گرفته شده برای قرار گرفتن چاهک آسانسور هم باید دارای ابعاد مناسب باشد تا حرکت کابین در آن با سهولت انجام شود.
استاندارد آسانسور بدون موتورخانه چگونه است؟
علاوه بر استانداردهای عمومی، آسانسورهای بدون موتورخانه باید دارای شرایط استاندارد از لحاظ امکان تعمیر در موقعیت‌های مختلف باشند، چرا که در این مواقع، موتورخانه‌ای وجود ندارد که با انجام تعمیرات در آن، مشکل برطرف شود. پس امکان دسترسی به آسانسور از طریق سقف، دیواره‌های کناری و همچنین کف کابین باید فراهم باشد. این موارد علاوه بر تسهیل تعمیرات در هنگام خرابی، امکان انجام عملیات امداد و نجات را نیز فراهم می‌سازند. وجود ابزارآلات مناسب برای کنترل آسانسور در هنگام قطعی برق نیز از جمله استانداردهای دیگر این آسانسورهاست که فراهم کردن آن ضروری خواهد بود.
قیمت آسانسور بدون موتورخانه
عواملی مانند قطعات به کار رفته، حجم پروژه و نوع آسانسور در قیمت نهایی تاثیرگذار هستند و همچنین به دلیل نوسانات بالای قیمت‌ها نمی‌توان قیمت نهایی و قطعی برای اجرای پروژه آسانسور از صفر تا صد را اعلام کرد. به همین دلیل بهترین راه آگاهی از قیمت‌ها، استفاده از سیستم استعلام قیمت شرکت آسانسور هخامنش است تا قیمت دقیق هر پروژه به شما اعلام شود.
مزایای آسانسور بدون موتورخانه یا روملس (MRL)
طراحی خلاقانه آسانسور بدون موتورخانه مزایای متعددی را نسبت به مدل‌های قدیمی‌تر به ارمغان آورده است که در ادامه به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم: طبق آن چه پیش‌تر هم گفته شد یکی از بارزترین مزیت‌های آسانسور بدون موتورخانه صرفه‌جویی در فضا در قسمت فوقانی یا تحتانی ساختمان است و اینکه نیازی به ایجاد فضا در زیر یا روی سقف برای قرارگیری اتاقک موتورخانه وجود ندارد. از آن جایی که آسانسور روملس نیازی به روغن هیدرولیک ندارد، احتمال نشتی روغن در آن وجود نخواهد داشت و فضای تمیزتری در درون و اطراف کابین به وجود می‌آید. مصرف انرژی در این آسانسورها به طور قابل توجهی از همتایان موتورخانه‌دار آن‌ها کمتر است. تفاوت در مصرف انرژی حتی می‌تواند تا ۵۰ درصد هم باشد و با توجه به این که آسانسورهای قدیمی در کنار لوازم روشنایی از پرمصرف ترین بخش‌های هر ساختمانی هستند، با جایگزینی آن‌ها با نمونه‌های بدون موتورخانه می‌توان تا حد زیادی در هزینه برق صرفه‌جویی کرد. جابجا شدن در این آسانسورها به همان اندازه آسانسورهای قدیمی و حتی بیشتر از آن‌ها امن است و امکان بروز حادثه در آن‌ها کمتر شده و سرنشینان حرکت آرام و بی‌خطری را تجربه خواهند کرد.
معایب آسانسور بدون موتورخانه یا روملس (MRL)
هیچ ابزاری به خصوص ابزارهای دارای فناوری جدیدتر خالی از عیب نیستند. در این‌جا جا دارد به برخی معایب آسانسور بدون موتورخانه هم اشاره کنیم: به دلیل استفاده از ورق‌ها و قطعات فولادی زیاد در بدنه آسانسور و دیواره چاهک، ممکن است کشیده شدن این قطعات به یکدیگر کمی پر سر و صدا باشد. به همین دلیل ارائه دهندگان خدمات نصب آسانسور راه‌حل‌هایی برای جذب صدا توسط دیواره‌ها را پیاده‌سازی می‌کنند تا با این مشکل مقابله نمایند. با توجه به محل قرارگیری موتور که چسبیده به کابین است، طبیعی است که در اثر کار کردن طولانی، گرمای تولید شده توسط موتور در فاصله کمتری با سرنشینان قرار داشته باشد و موجب افزایش دمای درون کابین شود که ممکن است کمی برای افراد درون کابین ناخوشایند باشد. از آن جایی که آسانسور بدون موتورخانه نسبت انواع دیگر جدیدتر است و کمتر دچار حادثه می‌شود، ممکن است پروتکل‌های ایمنی دقیق و مشخصی برای شرایط اضطراری در مورد آن وجود نداشته باشد.
بدون دیدگاه