کفشک آسانسور

مقدمه

یکی از متعلقات کابین آسانسور کفشک است. و نصب آن در هر آسانسور ضروری است. کفشک کابین آسانسور نقش مهمی در حرکت و جابه جایی کابین ایفا می کند. این وسیله طوری طراحی می شود که باعث می شود : کابین حرکت عمودی و بدون لرزش داشته باشند. در واقع این مدل از کفشک باعث می گردد : کابین در همان خط مسیر ریل به حرکت خود ادامه دهد. و از مسیر خارج نشود

کفشک آسانسور چیست؟

به کارگیری کفشک آسانسور سبب ایجاد حرکت روان و نرم وزنه تعادل و کابین می شود و با حرکت خود در امتداد ریل های راهنما نقش هدایت کننده را بر عهده دارد. به عبارت دیگر زمانی که آسانسور حرکت می کند کفشک ها بر روی ریل ها می لغزند و می توانند حرکت کابین و وزنه تعادل را راحت کنند. بنابراین عملکرد و کیفیت کفشک ها و ریل ها نسبت به سایر قطعات آسانسور روی راحتی حرکت آسانسور موثر هستند. محل نصب کفشک های آسانسور در در بالا و پایین کابین و وزنه تعادل می باشد.

کارایی کفشک آسانسور

کفشک آسانسور کارایی و کاربرد مختلفی دارد که اصلی ترین آن ها همان هدایت آسانسور و ایجاد لغزش بین وزنه تعادل و کابین است. همچنین کفشک آسانسور در ایجاد حرکتی نرم و یکنواخت بین کابین و وزنه تعادل نیز نقش مهمی دارد. ریل های آسانسور در طول های مشخصی ساخته و وارد بازار می شوند هنگام استفاده از این ریل ها در طول مسیر باید به یکدیگر متصل گردند. وقتی که آسانسور از کابین و وزنه تعادل عبور می کند در قسمت این اتصالات لرزش ها و ارتعاشاتی ایجاد می شود. این ارتعاشات و صدا ها به کمک کفشک آسانسور به حداقل می رسند و در نتیجه باعث ایجاد حرکت روان کابین و کادر وزنه آسانسور می گردد.

ویژگی های مهم کفشک آسانسور

هنگام خرید قطعات آسانسور مانند کفشک باید محصول مورد نظر دارای ویژگی ها و قابلیت های مهمی باشد تا بتواند با کارایی بالا و طول عمر مفید کار کند. از مهم ترین ویژگی های هر کفشکی داشتن حداقل سایش و اصطکاک، تولدی کمترین صدا و لغز در زمان حرکت کابین و وزنه تعادل، عبور از انحرافات و اتصالات ناچیز روی ریل است به طوری که کفشک باید بتواند از محل اتصالات روی ریل به راحتی عبور کند و از انتقال آن ها به وزنه تعادل و کابین آسانسور جلوگیری نماید. به طور کلی لنت کفشک آسانسور باید دارای ضریب اصطکاک کم، خاصیت لغزشی خوب، مقاوم در برابر سایش باشد و باید قابلیت جذب بارهای ضربه ای، خطا و غیر یک راستا بودن ریل ها را داشته باشد.

کاربرد کفشک آسانسور چیست؟

برخلاف ظاهر کوچک، این قطعه از آسانسور کاربرهای بسیاری دارد. از کفشک‌های آسانسور در همه انواع آسانسورها از جمله کششی، هیدرولیکی و حتی مغناطیسی استفاده می‌شود. همان‌طور که اشاره شد وظیفه اصلی کفشک کمک به حرکت روان و کاهش لغزش کابین آسانسور و وزنه تعادل در راستای ریل‌های راهنمای آسانسور است. همه اینها باعث بالارفتن کیفیت حرکت آسانسور می‌شود. ارتعاشات و لرزش‌هایی همواره هنگام عبور کابین آسانسور از محل اتصال ریل‌ها به وجود می‌آید؛ کفشک این ارتعاشات را خنثی کرده و یکنواختی و نرمی حرکت وزنه تعادل آسانسور و کابین را تأمین می‌کند. کفشک ها علاوه بر وظیفه اصلی خود که در سیستم دارند، می توانند در ایجاد کیفیت بالای حرکتی آسانسور نقش بزرگی داشته باشند. با توجه به طول مسیر حرکت کابین آسانسور، در نصب آسانسور، از شاخه های ریل در امتداد هم استفاده می شود. نقاط اتصال ریل ها، نقاطی هستند که ارتعاشاتی در کابین ایجاد می کنند.فنری که در کفشک وجود دارد این ارتعاش را مستهلک می کند.پس تنظیم فنر کفشک در نصب آسانسور و در دوره های سرویس و نگهداری آسانسور از اهمیت ویژه ای برخوردار است. یک تکنسین حرفه ای دقیقا می داند فنر کفشک را چطور تنظیم کند که نه فشار زیاد باعث ایجاد اصطکاک بالا و در نتیجه تحمیل بار به موتور آسانسور شود و نه فشار آنقدر کم باشد که ارتعاشات به کابین منتقل شود. البته در کفشک های لغزشی، جنس لنتی که در فاصله بین بدنه اصلی کفشک و ریل قرار می گیرد نیز دارای اهمیت می باشد. برای افزایش طول عمر کفشک ها علاوه بر تنظیم بودن آنها که از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد، روغنکاری مرتب ریل ها و تمیز بودن ریل نقش دارد.

تعداد کفشک ها در آسانسور

معمولا در آسانسورها از 4 کفشک برای کابین و 4 کفشک برای کادر وزنه استفاده می شود.در هر سمت 2عدد نصب می شود.(یکی بالا و یکی پایین)

انواع کفشک آسانسور

به‌طورکلی کفشک‌ها در 3 دسته قرار می‌گیرند.
– کفشک لغزشی:
کفشک‌های لغزشی رایج‌ترین نوع کفشک‌ها هستند که شامل لنت‌های مختلفی از جمله لاستیکی، پلی‌اورتان (با اسم ژله‌ای نیز شناخته می‌شود) و تفلون می‌باشد. کفشک های لغزشی به دلیل اینکه کاملاً با ریل در تماس هستند و هیچ لقی ندارند، تقریباً ناصافی‌ها و لرزش‌های محل اتصال به ریل‌ها را به کابین آسانسور منتقل می‌کنند. البته برخی کفشک‌ها مانند کفشک‌های هیتاچی نسبت زیادی از این ضربه‌های حاصل از ناهمواری‌ها را جذب می‌کنند.
• حداکثر سرعت قابل استفاده برای این کفشک ها 2/5 متر بر ثانیه است.
-کفشک رولری یا غلطکی (roller guide shoes):
کفشک رولر دارای طراحی ویژه ای است که دارای بدنه فلزی محکم که غلتک ها روی آن نشسته که پشت هر یک از این غلتک ها فنر های جلو برنده ای که باعث می شود غلطک ها دايم به سه مقطع ریل بچسبد و حرکت کابین را بدون استرس گرداند .جنش رولر ها پلی اورتان می باشد و غلطک ها بر روی بلبرینگهای روغن کاری شده می چرخند . کفشک رولر روی ریل های خشک حرکت می نمایند و گارد فلزی روی رول ها ،غلتک ها را محافظت می کند. تعداد چرخش رول ها برای کابین نباید ار 450 دور در دقیقه تجاوز کند برای قاب وزنه نیز 950 دور ماکسیمم چرخش می باشد.
-کفشک‌های ثابت :
هرکدام از این کفشک‌ها دارای مزایا و معایب خاص خود هستند و نمی‌توان گفت کدام بهترین است. ولی معمولاً کفشک‌های لغزشی که لنت لاستیکی پشت آنها کار شده دارای محبوبیت بیشتری هستند.

لنت کفشک

به بخش پلی اورتان کفشک که کاملا به ریل چسبیده و روی آن حرکت میکند، لنت کفشک میگویند. دارای متریال مختلفی از جمله پلی اورتان، پلی آمید، تفلون و ژله ای میباشد. ابعاد لنت متناسب با ریل تغییر میابد. هر ریل با هر ابعادی (T9, T16 ,.. ) کفشک مخصوص خود که با آنها در تماس هستند و به نسبت قرار گیری نشیمن روی کار و با توجه به فشاری که با ظرفیت به آسانسور وارد میشود، کفشک قوی تر یا ضعیف تر با ابعاد مناسب استفاده میشود.

جنس کفشک

جنس بدنه کفشک میتواند هر چیزی باشد. ممکن است از ورق های آهنی تولید شده باشد، با ریخته گری تولید شده باشد مانند کفشک های چدنی و یا با دایکست انجام شده باشد که اکثر کفشک های رولری دایکست هستند. جنس بدنه کفشک و لنت به هم وابسطه نیستند و میتوانند کاملا از متریال متفاوتی ساخته شده باشند.

نحوه نگهداری کفشک آسانسور

کفشک آسانسور قطعه‌ای که باید در زمان بررسی و تعمیر آسانسور شرایط و وضعیت آن نیز بررسی شود. همانطور که متوجه شدید، کفشک‌ها در دو نوع غلطکی و لغزشی تولید و روانه بازار می‌شوند. کفشک غلطکی نیاز به روغن کاری به صورت مداوم و ماهانه ندارد؛ اما کفشک لغزشی به دلیل اینکه دارای لنت‌های پلاستیکی است به روغن کاری به صورت ماهانه نیاز دارد. کفشک آسانسور، دارای فنر است که باید در زمان نصب آن به خوبی تنظیم شود. فنر نباید خیلی محکم یا خیلی آزاد و رها باشد. اگر فنر بیش از حد نیاز سفت شود، ممکن است که به موتور آسانسور فشار وارد کند و باعث خرابی موتور شود. از طرفی دیگر اگر فنر آزاد و رها باشد، ارتعاشات و لرزش‌هایی که در زمان حرکت بر روی ریل‌ها ایجاد می‌شود را به کابین آسانسور انتقال می‌دهد. اگر لنت‌های کفشک‌ها خراب شود و به موقع به آن رسیدگی نشود، باعث ایجاد لرزش آسانسور و به هم ریختن تنظیمات درب آسانسور می‌شود. کفشک‌های لغزشی علاوه بر این که باید فنر به خوبی تنظیم شود، باید فاصله‌ی لنت با بدنه اصلی کفشک نیز تنظیم شود. پس تنظیم کردن فنرها یکی از مراحل سرویس و نگهداری از آسانسور به شمار می‌آید. به طور کلی آسانسور را باید در زمان‌های مشخصی سرویس و تعمیر کرد. اگر کفشک‌ها به طور مداوم و ماهی یکبار روغن‌کاری و سرویس شوند، عمر مفید آن‌ها افزایش خواهد یافت. از موارد دیگر نگهداری و سرویس کفشک‌ها می‌توان به تعویض لنت‌ها اشاره کرد. لنت کفشک‌ها هر 8 ماه یکبار باید تعویض شود.

نصب کفشک آسانسور

کفشک راهنما دارای یک فنر می‌باشد که در نصب آن باید این فنر تنظیم شود. در صورتی که فنر بیش از حد محکم شود باعث ایجاد اصطکاک در حرکت آسانسور و در نتیجه فشار بر روی موتور آسانسور می‌شود. در عوض اگر فنر بیش از حد اندازه آزاد و رها باشد، ارتعاشات و لرزش‌های محل اتصال ریل‌ها به کابین وارد خواهد شد. به همین علت در کفشک لغزشی آسانسور علاوه بر فنر، جنس لنت و همچنین فاصله آن با بدنه‌ی اصلی کفشک نیز بسیار اهمیت دارد. بنابراین یکی از مراحل سرویس و نگهداری آسانسور، بررسی کفشک‌های آسانسور و تنظیم نمودن فنر آن است.

نکات مربوط به کفشک آسانسور

• انتخاب کفشک متناسب با نوع و سرعت و همچنین وزن آسانسور
• معمولا از 4 کفشک برای کابین آسانسور و 4 کفشک برای وزنه تعادل استفاده می‌شود.
• معمولا برای سرعت‌های تا یک متر بر ثانیه از کفشک لغزشی برای کابین و از کفشک ثابت برای کادر وزنه تعادل استفاده می‌شود.
• در سرعت‌های بیش‌تر از یک متر بر ثانیه از کفشک غلطکی استفاده می‌شود.
• لنت کفشک‌های آسانسور باید از مقاومت لازم در برابر خوردگی برخوردار باشد.
• معیوب شدن لنت کفشک‌ها باعث ایجاد ارتعاش در حرکت آسانسور و از بین رفتن تنظیمات درب‌ آسانسور می‌شود.
• سرویس آسانسور و روغن کاری مداوم ریل و تمیز بودن سطح ریل‌ها باعث افزایش طول عمر مفید کفشک‌ها می‌شود.
• استفاده از کفشک رولر، کاهش صدای حرکت آسانسور و کیفیت حرکت کابین را به دنبال دارد.
• به دلیل کاهش اصطکاک در استفاده از کفشک غلطکی، صرفه جویی در مصرف انرژی را شاهد خواهیم بود.
• تعداد چرخش رولر‌هایی کفشک غلطکی برای کابین آسانسور نباید بیشتر از 450 دور در دقیقه باشد.
• تعداد چرخش دورهای کفشک غلطکی برای کادر وزنه تعادل نیز نباید از 950 دور در دقیقه تجاوز کند.
• ماشین کاری شدن کف کفشک و عاری بودن آن از هرگونه پلیسه از نکات ایمنی نصب کفشک است.
• بدنه کفشک باید سبک و با کیفیت بالا باشد.
• پیش از نصب کفشک، باید کادر وزنه تعادل و کابین در حالت بالانس و تعادل قرار داشته باشند.
• ریل آسانسور باید توسط تکنسین روانکاری شود تا اصطکاک به حداقل میزان ممکن برسد.
• در هر مرحله سرویس‌ آسانسور، باید کفشک‌ها تمیز شوند.
• هر 8 ماه یکبار باید لنت کفشک‌ها را تعویض کرد.