آشنایی با ریل آسانسور

مقدمه :

در این مقاله می‌خواهیم در رابطه ریل آسانسور صحبت کنیم. ریل به عنوان یکی از قسمت‌های مهم آسانسور در ایجاد امنیت و عملکرد این دستگاه حائز اهمیت بسیاری است. ریل آسانسور قطعه فلزی از جنس فولاد با مقطع T شکل هست که از منحرف شدن کابین آسانسور و کادر وزنه جلوگیری می‌کند. این قطعه با هدایت آسانسور حرکات جانبی را به حداقل می‌رساند و از نوسانات بیش از اندازه کابین نیز جلوگیری می‌کند.

ریل آسانسور چیست ؟

ریل آسانسور (Elevator Guide Rail) که بعضا با نام ریل راهنما نیز شناخته می شود، قطعه ای مکانیکی است که سطح مقطع آن شبیه به حرف انگلیسی T است. ریل های راهنما با استفاده از نگهدارنده های مخصوص به نام براکت (Bracket) روی بدنه چاه آسانسور نصب می شوند. براکت مکانیزمی شبیه به پیچ و مهره دارد و ریل را کاملا روی بدنه چاه مهار می کند. تقریبا هر شاخه ریل آسانسور با چهار براکت روی دیوار چاه نصب می شود.
ریل‌های راهنما وظیفه حفظ ایمنی حرکت کابین را نیز به عهده دارند، زیرا ترمز ایمنی اضطراری (پاراشوت)بر روی این ریل های راهنما عمل می‌کند. با توجه به اینکه ریل‌ها در آسانسور اهمیت زیادی دارند، هرگونه اختلال و مشکل در آن ها می‌تواند کل عملکرد و کارایی دستگاه را مختل کند. به همین دلیل است که این ریل‌ها را از فولاد می‌سازند تا جنسی مستحکم و مقاوم داشته باشد. با وظایف ریل آسانسور آشنا شویم همانطور که قبلا نیز اشاره شد وظیفه اصلی ریل آسانسور هدایت آسانسور و کادر وزنه در چاه آسانسور است، از دیگر وظایف ریل آسانسور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. مقاومت در برابر نیرو‌های خارج از مرکز که باعث نوسان کابین می‌شود
2. ارتعاشات افقی را به کمترین تعداد موجود می‌رساند
3. متوقف کردن کابین آسانسور در زمان پاراشوت
فرآیند نصب آسانسور با اجرای ریل روی چاه آسانسور آغاز می شود. چند وظیفه اصلی بر عهده ریل آسانسور قرار دارد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• هدایت کابین و وزنه تعادل (در صورت وجود) در مسیر عمودی درون چاه آسانسور
• مهار لرزش افقی کابین آسانسور در زمان حرکت عمودی
• کمک به توقف آسانسور در طبقات مختلف
• جلوگیری از سقوط آزاد کابین آسانسور در مواقع بروز خطر

چگونه ریل آسانسور مناسب را انتخاب کنیم؟

ریل‌های آسانسور ابعاد گوناگونی دارند که در برندهای مختلفی توزیع شده اند. ریل های آسانسور ایرانی یکی از بهترین این محصولات است که کاملاً مطابق با استاندارد بین المللی و مقاومت عالی به تولید رسیده است. طول ریل آسانسور ۵ متر بوده و در مواقعی نیز از ریل هایی با طول ۳ متر نیز استفاده می‌کنند. ریل‌های آسانسور معمولا با ضخامت‌های متفاوت تولید می‌شود که رایج ترین آن‌ها 4 سایز T5،T9 ،T16، T125 است که با توجه به سرعت، ظرفیت و ارتفاع آسانسور انتخاب می‌شوند.
ریل آسانسور ارتفاع چاه آسانسور ظرفیت آسانسور سرعت آسانسور
T5 کمتر از ۱۵ متر حداکثر ۴ نفر حداکثر ۱ متر برثانیه
T9 کمتر از ۳۰ متر حداکثر ۷ نفر حداکثر ۱.۲ متر برثانیه
T16 بین ۳۰ تا ۵۰ متر حداکثر ۱۲ نفر حداکثر ۱.۶ متر برثانیه
T125 بیشتر از ۵۰ متر بالای ۱۲ نفر بیشتر از ۱.۶ متر برثانیه نصب ریل آسانسور چه اهمیتی دارد؟ نصب ریل آسانسور حتماً باید به دست متخصصین با تجربه انجام پذیرد. چرا که نصب غیر اصولی این قطعه منجر به بروز تغییرات در مقاومت اصطکاکی ریل آسانسور می‌شود. جهت نصب صحیح ریل‌های آسانسور، ابتدا باید چاه آسانسور شاقول شده و اندازه مناسب آن مطابق با نقشه‌های طراحی شده تعیین و مشخص شود. باید توجه داشت که ریل‌ها در محل اتصال به یکدیگر باید کاملا در یک‌ راستا قرار بگیرند؛ یعنی جلو یا عقب نباشند. در نظر داشته باشید که نصب ناصحیح این دستگاه می تواند عملکرد آسانسور را به طور کلی بر هم بزند و خسارات زیادی ایجاد نماید. نکته حائز اهمیت بعدی که کارشناسان ما هنگام خرید آسانسور به مشتریان گوشزد می کنند اینست که این قطعات در زمان‌های خاصی حتماً باید روغن کاری شوند، در غیر این صورت صداهای ناهنجاری از خود نشان خواهند داد. از ریل آسانسور به دلایل زیر استفاده می شود:
هدایت کابین و وزنه تعادل در حرکت عمودی آسانسور
به حداقل رساندن حرکت افقی کابین
مقاومت در برابر نوسانات کابین ناشی از نیروهای خارج از مرکز
امکان توقف کابین در هنگام فعال شدن مکانیزم ترمز ایمنی (پاراشوت)
کابین و قاب وزنه آسانسور به وسیله یکی دیگر از قطعات آسانسور به نام کفشک به ریل آسانسور متصل می شوند. در طول مسیر حرکت کابین، این ریل ها از دو طرف به وسیله دو عدد روغن دان به صورت اتوماتیک روغن کاری می شوند. برای محکم کردن ریل های آسانسور به بدنه چاهک آسانسور از قطعات دیگری به نام لقمه و براکت استفاده می شود. در محل اتصال دو ریل به یکدیگر باید قسمت نر و مادگی ریلها به صورت کامل به یکدیگر اتصال داشته باشند در غیر این صورت باعث خوردگی لنت کفشک ها می گردد.
وظیفه اصلی ریل های راهنمای آسانسور هدایت کابین و قاب وزنه در آسانسور بوده و وظیفه دوم ریل ها، مهار کابین آسانسور هنگام پاراشوت (ترمز اضطراری کابین) می باشد بطوریکه وزن کل کابین و متعلقات آن به ریلهای راهنمای کابین منتقل می گردد. شاخه های ریل پنج متری بوده و برای هر شاخه ریل یک عدد پشت بند (fishplate) جهت اتصال به شاخه بعدی در نظر گرفته شده است، سایزهای پشت بند منحصرا برای همان نوع ریل ساخته شده است و پشت بند ریلهای T5-T9-T16-T127 قابل نصب بر روی یکدیگر نیستند.
موارد موثر در نحوه انتخاب ریل آسانسور مناسب برای کابین و وزنه تعادل آسانسور:
ظرفیت آسانسور
ارتفاع آسانسور
سرعت آسانسور
موارد بالا از هم جدا نبوده و برای انتخاب ریل مناسب برای نصب آسانسور هر سه مورد بالا باید با هم مورد بررسی قرار گیرد.

قیمت ریل آسانسور

قیمت ریل آسانسور مطابق با نوع استانداردها و درصد کیفیت آن‌ها تعیین می گردد. ریل آسانسور هیدرولیک یا توجه به نوع عملکرد و کارایی که دارد، قیمت‌های متنوعی را به خود اختصاص داده است که بر اساس میزان مرغوبیت، کیفیت آلیاژ مورد استفاده، مقاومت قطعه و نوع برند آسانسور هیدرولیک بالا و پایین می‌شوند. عامل مهم که در قیمت ریل تاثیر گذار است، انتخاب ریل گرم یا سرد می باشد. شمش فولادی با استفاده از ماشین آلات متفاوت در دماهای مختلف و با روش‌های متعددی به اشکال گوناگون در می‌آید. یکی از این روش‌ها نورد به دو روش سرد و گرم است. در نهایت این نکته مهمی است که ریل نورد سرد در کشور ما قیمت بالاتری دارد.